AB’de Temiz Enerji Dönemi ve Türkiye'nin Durumu

Enerji düşünce kuruluşu Ember'ın raporuna göre, 2024'ün ilk yarısında Avrupa Birliği'nde (AB) güneş ve rüzgar enerjisi, fosil yakıtlardan daha fazla elektrik üretti. Bu dönemde AB'deki elektriğin %30'u yenilenebilir kaynaklardan elde edilirken, fosil yakıtların payı %27'de kaldı. Bu değişim, enerji sektöründe tarihi bir dönüşüm olarak nitelendiriliyor ve fosil yakıtlardan uzaklaşma eğiliminin hızla devam ettiğini gösteriyor.

Ember analisti Chris Rosslowe, "Enerji sektöründe tarihi bir değişime tanık oluyoruz ve bu hızla gerçekleşiyor," dedi. Güneş ve rüzgar enerjisindeki büyüme, fosil yakıtların elektrik üretimindeki payını azaltırken, 2023'ün aynı dönemine kıyasla petrol, gaz ve kömürden elektrik üretimi %17 düştü. Özellikle Ukrayna'daki savaş ve pandemi sonrası dönemde elektrik talebinin kısmen artmasına rağmen, AB genelinde gaz tüketimi %14, kömür tüketimi ise %24 oranında azaldı.

Fosil Yakıtlardan Uzaklaşma Devam Ediyor

Rapora göre, yılın ilk yarısında Almanya, Belçika, Macaristan ve Hollanda gibi dört üye devlet, fosil yakıtlardan daha fazla yenilenebilir enerji üretiminde önemli bir dönüm noktasına ulaştı. Rüzgar ve güneş, bu ülkelerde fosil yakıtları ilk kez geride bıraktı. Yenilenebilir enerjinin AB'nin toplam enerji karışımına katkısı hidroelektrik gibi diğer kaynaklar da dahil edildiğinde %50'ye ulaşıyor.

Ancak bu enerji geçişinin sürdürülebilir bir şekilde devam etmesi için politika yapıcıların yenilenebilir enerji entegrasyonundaki engelleri aşmaları gerekiyor. Ember'ın raporunda, "Şebeke bağlantıları ve hızlı kalkınma için gerekli destek sağlanmazsa, bu geçişin yavaşlayabileceği" uyarısı yapılıyor.

Türkiye’nin Yenilenebilir Enerji Durumu

Türkiye de yenilenebilir enerji konusunda AB’ye benzer şekilde önemli adımlar atmış durumda. Türkiye'nin enerji üretiminde güneş ve rüzgar enerjisinin payı her geçen yıl artıyor. 2023 yılı itibarıyla Türkiye’nin enerji üretiminin %42’i yenilenebilir kaynaklardan sağlanırken, güneş ve rüzgar enerjisi bu üretimin önemli bir bölümünü oluşturuyor. Türkiye, 2020 yılında devreye alınan "YEKA" (Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları) projeleri sayesinde, rüzgar ve güneş enerjisinde dev adımlar atarak kurulu gücünü artırmayı hedefliyor. Bununla birlikte, hidroelektrik santrallerinin de Türkiye'nin yenilenebilir enerji üretiminde önemli bir yer tuttuğu biliniyor.

Uluslararası Yenilenebilir Enerji Ajansı 2023 yılı istatistiklerine göre Türkiye dünyada 11. sırada bulunurken Avrupa'da ise 5.sırada yer alıyor.

Ancak Türkiye’nin enerji politikasında hala fosil yakıtların önemli bir yer tuttuğu da göz ardı edilmemeli. Özellikle kömür yatırımları, karbon emisyonlarını düşürme hedeflerine zarar verebilecek bir risk olarak karşımıza çıkıyor. Türkiye’nin Paris İklim Anlaşması'na uyumlu hedeflere ulaşabilmesi için daha fazla yenilenebilir enerji yatırımı yapması ve fosil yakıt bağımlılığını azaltması gerekiyor.