Evinizdeki Tozda Kaç Pestisit Var? Avrupa'dan Gelen Sonuçlar Korkutucu

Evinizdeki tozun sadece kir ve polenden ibaret olduğunu mu düşünüyorsunuz? Avrupa'da yapılan kapsamlı yeni bir araştırma, ev tozlarının aslında yüzlerce farklı pestisit (tarım ilacı) kalıntısını barındırabildiğini ve bu kimyasalların oluşturduğu "toksik kokteyllerin" potansiyel sağlık riskleri taşıdığını ortaya koydu.

Bilim insanları, bu bulguların ışığında, pestisit kullanımını düzenleyen kurumların sadece tek tek kimyasalları değil, bu karışımların ortak etkilerini de acilen değerlendirmesi gerektiğini vurguluyor.

Avrupa Genelinde Şok Edici Bulgular: 197 Pestisit Evlerimizde

Alanında bugüne kadar yapılmış en büyük araştırmalardan birinin ön bulguları endişe verici bir tablo çiziyor. 2021 yılında 10 farklı Avrupa ülkesindeki evlerden toplanan toz örnekleri incelendiğinde:

• Toplamda 197 farklı pestisit türü tespit edildi.

• Her bir evde bulunan pestisit sayısı 25 ile 121 arasında değişiyordu.

• Tespit edilen pestisitlerin %40'ından fazlasının insanlar için kanser veya hormonal sistem bozuklukları gibi ciddi toksik etkilere sahip olduğu bilinen türler olduğu belirlendi.

• Beklendiği gibi, çiftçi evlerinde pestisit seviyelerinin diğer evlere göre daha yüksek olduğu gözlemlendi.

Tek Tek Değil, Birlikte Tehlikeli: 'Toksik Kokteyl' Etkisi Nedir?

Araştırmanın en önemli vurgularından biri "toksik kokteyl" etkisi. Toz örneklerindeki her bir pestisitin konsantrasyonu tek başına düşük seviyelerde olsa bile, onlarca farklı kimyasalın bir araya gelmesiyle oluşan karışımın sağlık üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceği belirtiliyor. Uzmanlar, birçok epidemiyolojik çalışmanın çeşitli hastalıkları pestisit karışımlarına maruz kalmayla ilişkilendirdiğini ifade ediyor. Bu durum, düzenleyici kurumların sadece tekil kimyasalların risklerini değil, gerçek hayatta karşılaşılan bu karışımların potansiyel tehlikelerini de değerlendirmesi gerektiği anlamına geliyor.

Pestisitler Evlerimize Nasıl Giriyor? Ayakkabılar, Evcil Hayvanlar ve Ürünler

Peki, bu istenmeyen kimyasallar evlerimize nasıl ulaşıyor? Çalışmayı yürüten bilim insanları birkaç ana kaynak belirtiyor:

• Ayakkabılar: Dışarıdan taşıdığımız toprak ve kirlerle birlikte pestisitler de evimize giriyor. Ayakkabıları kapıda çıkarmak bu riski azaltabilir.

• Evcil Hayvanlar: Kediler ve köpekler dışarıda dolaşırken tüylerine yapışan pestisitleri içeri taşıyabiliyor. Ayrıca, evcil hayvanlar için kullanılan pire ve kene ilaçları da önemli bir pestisit kaynağı.

• Tüketici Ürünleri: Bahçe veya ev bitkileri için satın aldığımız pestisitler, böcek ilaçları gibi ürünler doğrudan ev içine kimyasal sokuyor.

• Gıdalar: Meyve, sebze ve çiçekler üzerindeki pestisit kalıntıları da dolaylı olarak ev tozuna karışabilir.

Yasaklar Yetmiyor: DDT ve 'Sonsuz Kimyasallar' (Pfas) Tehlikesi

Araştırmanın bir diğer çarpıcı bulgusu ise, 1972 gibi çok eski tarihlerde birçok ülkede yasaklanmış olan DDT adlı pestisitin hala ev tozlarında bulunabilmesi. Bu durum, bazı kimyasalların çevrede ne kadar kalıcı olabildiğini gösteriyor.

• Kalıcılık Sorunu: DDT gibi kalıcı organik kirleticiler (POP'lar) çevrede birikiyor ve sürekli olarak dolaşımda kalıyor.

• PFAS Benzerliği: Uzmanlar, günümüzde "sonsuz kimyasallar" olarak bilinen ve çevrede parçalanmayan PFAS (Per- ve polifloroalkil maddeler) ile de benzer bir sorun yaşandığına dikkat çekiyor. PFAS, birçok tüketici ürününde bulunuyor ve ciddi sağlık sorunlarıyla ilişkilendiriliyor.

• Düzenleyici Sorumluluğu: Bilim insanları, düzenleyicilerin yeni kimyasallara onay verirken sadece anlık toksisiteyi değil, aynı zamanda kimyasalın çevresel kalıcılığını ve besin zincirinde birikme potansiyelini de çok daha ciddiye alması gerektiğini vurguluyor. Ayrıca, yeni onaylanan pestisitlerin, DDT gibi çevrede hala bulunan eski kimyasallarla nasıl etkileşime girebileceğinin de risk değerlendirmelerine dahil edilmesi gerektiği belirtiliyor.

Uzmanlardan Çağrı: Pestisit Düzenlemeleri Karışımları ve Kalıcılığı Dikkate Almalı

Çalışmayı yürüten araştırmacılar, bu araştırmanın çevrede fiilen hangi pestisit karışımlarının bulunduğunu ortaya koyduğunu ve düzenleyicilerin artık sadece ticari olarak üretilmiş kombinasyonları değil, bu gerçek dünya karışımlarını da test etmesi gerektiğini belirtiyor. Hem mevcut hem de gelecekte onaylanacak pestisitler için bu "kokteyl etkisi" ve "kalıcılık" faktörlerinin risk değerlendirmelerinin merkezine alınması gerektiği savunuluyor.

Avrupa'daki ev tozlarında yüzlerce pestisitin bulunması, görünüşte temiz olan evlerimizin bile potansiyel kimyasal tehlikeler barındırabileceğini gösteriyor. Tek tek düşük dozlarda olsalar bile, bu kimyasalların oluşturduğu karışımların ve özellikle DDT gibi yasaklı ama kalıcı maddelerin varlığı, mevcut pestisit düzenlemelerinin yetersiz kalabileceğine işaret ediyor.

Uzmanların çağrısı net: Sağlığımızı korumak için pestisit risk değerlendirmelerinde "toksik kokteyl" etkisini ve kimyasalların çevresel kalıcılığını acilen ve ciddiyetle ele almak gerekiyor.