.png)
İklim değişikliği, artık sadece gelecekteki bir tehdit değil, günlük hayatımızı etkileyen acı bir gerçek. Aşırı hava olayları, kuraklık, seller ve sıcaklık dalgaları, tarım ürünlerini vurarak gıda fiyatlarında artışa ve tedarik zincirlerinde aksamalara neden oluyor. Son araştırmalar, kakao ve kahve gibi temel gıda maddelerinin fiyatlarının rekor seviyelere ulaştığını ve bu durumun 2025 boyunca devam edebileceğini gösteriyor.
Bu makalede, iklim değişikliğinin gıda fiyatları üzerindeki etkilerini, tedarik zinciri risklerini ve uzmanların uyarılarını ele alacağız.
İklim Değişikliği Gıda Fiyatlarını Nasıl Etkiliyor?
İklim değişikliği, tarım ürünlerini doğrudan ve dolaylı yollarla etkileyerek gıda fiyatlarında artışa neden oluyor:
Aşırı Hava Olayları: Kuraklık, sel, fırtına, dolu ve aşırı sıcaklar gibi aşırı hava olayları, tarım ürünlerine zarar vererek rekolteyi düşürüyor. Bu durum, arzın azalmasına ve fiyatların yükselmesine yol açıyor.
Üretim Bölgelerinde Değişiklik: İklim değişikliği, bazı tarım ürünlerinin yetiştiği bölgeleri değiştiriyor. Bazı bölgeler artık üretime uygun olmazken, bazı bölgelerde yeni ürünler yetiştirilmeye başlanıyor. Bu durum, tedarik zincirlerinde aksamalara ve fiyat dalgalanmalarına neden oluyor.
Hastalık ve Zararlılar: İklim değişikliği, bitki hastalıklarının ve zararlıların yayılmasını kolaylaştırıyor. Bu durum, ürün kayıplarına ve verimliliğin düşmesine yol açıyor.
Su Kaynaklarının Azalması: Kuraklık ve su kıtlığı, sulama imkanlarını kısıtlayarak tarımsal üretimi olumsuz etkiliyor.
Kakao ve Kahve Fiyatlarında Rekor Artış
Danışmanlık şirketi Inverto'nun araştırması, 2024 Ocak ayına kadar olan dönemde, beklenmedik hava koşulları nedeniyle bazı gıda ürünlerinin fiyatlarında büyük artışlar olduğunu ortaya koydu. Özellikle, üretim bölgelerinde yaşanan aşırı yağış ve sıcaklıklar, kakao ve kahve fiyatlarını rekor seviyelere taşıdı. Kakao fiyatları %163, kahve fiyatları ise %103 oranında arttı.
Diğer Gıda Ürünlerinde de Artış Var
Sadece kakao ve kahve değil, diğer gıda ürünlerinde de fiyat artışları yaşanıyor. Kuraklığın Bulgaristan ve Ukrayna'da düşük ürün verimine neden olmasıyla ayçiçeği yağı fiyatları %56 arttı. Rusya'nın Ukrayna'yı işgali de bu ülkelerdeki tarım üretimini olumsuz etkiledi. Portakal suyu, tereyağı ve sığır eti gibi ürünlerde de yıldan yıla keskin fiyat artışları görüldü.
Uzmanlardan Uyarılar: 2025'te Daha Fazla Fiyat Dalgalanması Bekleniyor
İklim bilimciler, Inverto'nun bulgularının beklentileriyle uyumlu olduğunu belirtiyor. Meteoroloji Ofisi ve Bristol Üniversitesi'nden gıda güvenliği uzmanı Pete Falloon, "Küresel sıcaklıktaki artışa paralel olarak, dünyanın dört bir yanındaki aşırı hava olayları şiddet ve sıklık bakımından artmaya devam edecek" diyor. Falloon, tarım ürünlerinin aşırı hava koşullarına karşı savunmasız olduğunu ve küresel tarımsal üretim ile tedarik zincirlerinde daha fazla şok yaşanabileceğini, bunun da gıda güvenliği endişelerini artıracağını vurguluyor.
Potsdam İklim Etkisi Araştırma Enstitüsü'nden Max Kotz ise, aşırı sıcakların gıda fiyatlarını doğrudan etkilediğini belirtiyor. Kotz, "Geçtiğimiz yıl, Doğu Asya'daki aşırı sıcakların Japonya'da pirinç, Çin'de ise sebze fiyatlarında önemli artışlara yol açmasıyla, bu olgunun gerçek zamanlı olarak yaşandığına dair çok sayıda örnek gördük" diyor. Kotz, sera gazı emisyonları net sıfıra düşürülene kadar, sıcaklık ve kuraklık aşırılıklarının dünya çapında yoğunlaşmaya devam edeceğini ve tarım ile gıda fiyatları için daha büyük sorunlara yol açacağını vurguluyor.
Tedarik Zincirleri Risk Altında: Şirketler Ne Yapmalı?
Inverto'dan Katharina Erfort, gıda üreticilerinin ve perakendecilerin, ürün kıtlığından etkilenen bölgelere aşırı bağımlılığı azaltmak için tedarik zincirlerini ve kaynak stratejilerini çeşitlendirmesi gerektiğini belirtiyor.
İklim değişikliği, gıda güvenliğini ve fiyat istikrarını tehdit eden ciddi bir sorun. Aşırı hava olayları, tarım üretimini olumsuz etkileyerek, tedarik zincirlerinde aksamalara ve fiyat artışlarına neden oluyor.
Kakao, kahve ve diğer temel gıda maddelerindeki fiyat artışları, bu durumun somut örnekleri. Uzmanlar, 2025 yılında daha fazla fiyat dalgalanması bekliyor ve şirketleri tedarik zincirlerini güçlendirmeye, ülkeleri ise iklim değişikliğiyle mücadele ve uyum çabalarını artırmaya çağırıyor.
Comments