Türkiye’deki Sıcak Hava Dalgalarının Nedeni İklim Değişikliğini

2024 yılı Haziran ayında Türkiye ve Doğu Akdeniz, tarihinin en sıcak hava dalgalarından birine şahit oldu. ClimaMeter tarafından yapılan ve Climatebook’un katkı sunduğu araştırma, bu sıcak hava dalgasının büyük ölçüde iklim değişikliğinden kaynaklandığını ortaya koydu. Bu yazıda, yaşanan sıcaklık anomalisinin nedenleri, etkileri ve gelecekteki öngörüler ele alınacaktır.

Araştırmanın Bulguları

ClimaMeter ve Climatebook’un iş birliğiyle yapılan araştırma, 11-14 Haziran tarihleri arasında Türkiye ve Doğu Akdeniz’de yaşanan sıcak hava dalgasının, daha önce gözlenenlere kıyasla 1,5°C daha sıcak gerçekleştiğini gösterdi. Araştırma, bu sıcaklık artışında iklim değişikliğinin önemli bir rol oynadığını ve doğal iklim değişkenliğinin ise bu anomalide küçük bir rol oynadığını belirtiyor.

İstanbul ve Diğer Bölgelerdeki Değişim

1979’dan günümüze sıcak hava dalgalarının nasıl değiştiğini inceleyen bilim insanları, özellikle 1991-2020 yılları arasındaki iklim verilerini kıyaslayarak önemli sonuçlara ulaştı. Çalışmada, İstanbul’un eskiye kıyasla 0,3-0,8°C daha sıcak hale geldiği tespit edildi. Bu sıcaklık artışı, Türkiye’de orman yangınlarını tetiklerken, Yunanistan’da ise 44,5°C’ye varan sıcaklıkların ölümlere neden olduğu belirlendi. Yunanistan’da aşırı sıcaklar nedeniyle okullar ve turistik yerler kapatıldı.

Balkanlar ve Kuzey Afrika’daki Durum

Yunanistan’da 2010-2019 yılları arasındaki ortalama değerin 2,9 ila 4,8°C üzerinde rekor sıcaklıklar kaydedildi. Atina Ulusal Gözlemevi verilerine göre, Haziran 2024, 1960 yılından bu yana yaşanan en sıcak Haziran ayı oldu. Sıcaklık değişikliklerinde en yüksek değerlere Batı Balkanlar ve Kuzey Afrika’da ulaşıldı. Balkanlar’da sıcak hava dalgası, elektrik kesintilerine neden olurken, Karadağ, Bosna-Hersek, Arnavutluk ve Hırvatistan’da bu kesintiler gündelik yaşamı önemli ölçüde aksattı.

İklim Değişikliği ve Gelecekteki Öngörüler

BM Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin (IPCC) 2021 yılında yayımladığı 6. Değerlendirme Raporu’nda, sıcak hava dalgaları ile iklim değişikliği arasında net bir ilişki olduğu belirtiliyor. Raporda, iklim değişikliğinin sıcak hava dalgalarının artışına çeşitli şekillerde ve önemli ölçüde katkıda bulunduğu ifade ediliyor. İklim değişikliğinin kara koşullarını değiştireceği, sıcaklık ve yağışı etkileyeceği, kuzeyde kar örtüsünü azaltıp kış ısınmasını artıracağı, tropik bölgelerde ise yağışın artmasıyla büyüme sezonunda ısınmayı azaltacağı öngörülüyor.

Araştırmalar, Türkiye ve Doğu Akdeniz’de yaşanan sıcak hava dalgasının büyük ölçüde iklim değişikliğinden kaynaklandığını ortaya koyuyor. Bu durum, gelecekte daha sık ve şiddetli sıcak hava dalgalarının yaşanabileceğini gösteriyor. İklim değişikliğiyle mücadele için acil önlemler alınması gerektiği bir kez daha vurgulanıyor.